Başından Sonuna Kadar Boşanma Süreci

Boşanma, evlilik birliğini sona erdiren normal haldir. Eşler, evlilik birliğini boşanma ile sona erdirmek için boşanma davası açmak durumundadır. Eşlerin boşanmaya karar vermeleriyle başlayıp aile mahkemesinde boşanma hükmü verilmesi ve verilen boşanma kararının kesinleşmesine kadar geçen boşanma sürecinde bilinmesi gereken pek çok önemli husus bulunur.

Evlilik birliğinin mahkeme kanalıyla sona ermesi için görevli ve yetkili mahkemede boşanma davası açılmalıdır. Bu dava ancak iki farklı şekilde açılabilir: anlaşmalı boşanma davası ve çekişmeli boşanma davası. Şu halde, anlaşmalı boşanma ve çekişmeli boşanma kavramlarını ve bu davaları genel hatlarıyla incelememiz gerekir.

Boşanma Nedir?

Boşanma, evlilik birliğine hakim kararıyla son verilmesidir. Evlilik birliğinden beklenen yararın tesis edilemediği ve bu birliğe devam edilmesinde taraflar bakımından herhangi bir menfaat görülmediğinin hakimce kanaat edilmesi durumunda tarafların boşanmalarına karar verilir. Verilen bu karar kesinleştikten sonra evlilik resmen sona ermiş ve boşanma gerçekleşmiştir.

Boşanma Davası Nedir?

Boşanma davası, evliliğin hukuken sona ermesi amacıyla aile mahkemesinde görülen hukuk davasıdır. Bir diğer ifadeyle boşanma davası; taraflardan birinin, evliliğin son bulması amacıyla boşanma talepli bir dilekçeyi görev – yetki sahibi mahkemeye sunmasıyla açılan davadır. Söz konusu dilekçe, HMK ile belirtilen unsurları içermeli ve mutlaka boşanma sebebine dayanmalıdır.

Boşanma Sebepleri Nelerdir?

Boşanma sebepleri 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiştir. Boşanma davası, anılan Kanun’da düzenlenen bu sebeplerden en az birine istinaden açılmalıdır. Kanunda belirtilen sebeplerden bazıları “özel boşanma sebepleri”, diğerleri ise “genel boşanma sebepleri” kapsamında değerlendirilir. Buna göre boşanma sebepleri şunlardır:

Zina (aldatma) – TMK m.161,
Hayata kast – TMK m.162,
Pek kötü muamele – TMK m.162,
Onur kırıcı davranış – TMK m.162,
Suç işleme – TMK m.163,
Haysiyetsiz hayat sürme – TMK m.163,
Terk – TMK 164,
Akıl hastalığı – TMK 165,
Evlilik birliğinin sarsılması (şiddetli geçimsizlik) – TMK m.166/1,
Anlaşmalı boşanma – TMK m.166/3,
Fiili (eylemli) ayrılık – TMK m.166/4.

Çekişmeli Boşanma Davası Ne Demek?

Çekişmeli boşanma davası, boşanma kararında veya boşanmanın sonuçlarında tarafların anlaşma sağlayamadığı hallerde söz konusudur. Bir başka deyişle, taraflardan biri boşanmak isterken diğerinin istememesi ya da her iki taraf da boşanma isterken boşanmanın sonuçları yani nafaka, tazminat, velayet vs. konularda anlaşmazlığa düşmeleri durumunda çekişmeli boşanma davası açılır.

Taraflardan biri boşanmak isterken diğeri istemiyorsa,
Her iki taraf da boşanmak istemesine karşın velayet, nafaka ve tazminat gibi boşanmanın sonuçlarından biri ya da birkaçı üzerinde uzlaşma yoksa,
Anlaşmalı boşanma olanağı mevcut değilse,

Çekişmeli boşanma davası söz konusu olur.

Çekişmeli Boşanmada Dava Aşamaları

Çekişmeli boşanma davasının yargılama süreci, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda belirtildiği şekilde ilerler. Şu halde, yazılı yargılama usulüne tabi boşanma davalarında başlıca aşamalar şunlardır:

Dilekçeler teatisi,
Ön inceleme duruşması,
Tahkikat,
Sözlü yargılama,
Hüküm.

Çekişmeli Boşanma Davasında Gereken Belgeler

Çekişmeli boşanma davası açılabilmesi için lazım olan ilk belge, boşanma dilekçesidir. Ayrıca, bu dilekçenin ekine kimlik fotokopisi eklenmelidir. Henüz dava başında delil ve tanık listesi sunmak zorunlu olmasa da yargılamanın ilerleyen evrelerinde bu listelere ilişkin belgeleri de sunmak gerekir. Öte yandan, harç ve masrafların ödendiğine ilişkin makbuzun da davacı tarafından eklenmelidir.

Anlaşmalı Boşanma Davası Nedir?

Anlaşmalı boşanma davası; eşlerin, boşanma kararın ve boşanmanın sonuçlarında anlaşması ve bu anlaşmalarıyla (anlaşmalı boşanma protokolü) mahkemeye başvurmaları sonucu açılan hukuk davasıdır. Genellikle tek celsede ve oldukça kısa bir süre zarfında tamamlanabilen anlaşmalı boşanma davası açılabilmesi için aşağıdaki şartların karşılanması gerekir:

Evlilik birliği en az bir yıl sürmüş olmalı,
Tarafla, boşanma ve boşanmanın sonuçları hususunda uzlaşmalı,
Eşler, söz konusu anlaşmayı, duruşmada bizzat bulunarak sözle ifade etmeli,
Anlaşma, hakim tarafından uygun bulunmalıdır.

Anlaşmalı Boşanma Protokolü

Anlaşmalı boşanma protokolü; anlaşmalı boşanma kararı alan eşlerin, boşanma kararı ve boşanmanın mali sonuçları ile çocuklar hakkında düzenledikleri anlaşmaları içeren ve aile mahkemesine sunulan belgedir. Aile mahkemesi hakimince incelenen bu protokol düzenlemeleri uygun bulunduğu takdirde, işbu protokol üzere verilen tarafların iradelerine göre boşanma kararı verilir.

Anlaşmalı Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?

Anlaşmalı boşanma davası – istisna dosyalar hariç – tek celsede görülür ve karara bağlanır. Tek duruşmada sonuçlanması sebebiyle anlaşmalı boşanma davası, taraflar ve varsa özellikle çocuklar adına gerek psikolojik gerekse zaman açısından çok daha yararlıdır. Fakat anlaşmalı olarak boşanılabilmesi için şartların karşılanması gerektiğini yinelememiz gerekir.

Boşanma Davası Hangi Mahkemede Açılır?

Boşanma davaları nasıl açılır ? Boşanma davaları aile mahkemelerine açılır. Gerek anlaşmalı gerekse çekişmeli boşanma davalarının açılacağı mahkeme, aile mahkemesidir. Şayet davanın açılacağı yerde aile mahkemesi mevcut değilse boşanma davasının açılacağı mahkeme, asliye hukuk mahkemesidir.

Boşanma davalarında yetkili mahkeme ise üç farklı şekilde tayin edilir. Öncelikle davacının yaşadığı yani ikamet ettiği yerdeki aile mahkemesi, yetkili mahkemedir. İkincisi, davacının ikamet ettiği yerde bulunan aile mahkemesidir. Son olarak, tarafların en son altı ay beraber ikamet ettikleri yerdeki aile mahkemesi de yetkili mahkemedir.

Boşanma Davası Nasıl Açılır?

Boşanma davası, boşanma talebiyle hazırlanmış bir boşanma dilekçesi ile açılabilir. Davacı, kimlik fotokopisini boşanma dilekçesine ekleyerek aile mahkemesine ya da hukuk tevzi bürosuna başvurmak suretiyle boşanma davası ikame edebilir. Gerekli masraflar ve harç tutarı ödendikten sonra davacıya bir evrak verilir. İşbu evrakta, davanın görüleceği mahkeme ve dava esas numarası yer alır.

Davanın açıldığı tarih ise söz konusu harç ve masrafların ödendiği tarihtir. Bu noktada belirtmemiz gerekir ki, eğer anlaşmalı olarak boşanma davası açılacaksa dava dilekçesine ek olarak bir de anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanmalı ve sunulmalıdır. Yine eklenmesi gereken bir diğer evrak, davanın avukat marifetiyle açılacak olması durumunda vekaletname belgesidir.

Boşanma Davasında Mahkeme Masrafı Ne Kadar Tutar?

Boşanma davasında yargılama gideri yani mahkeme masrafı genel olarak şunlardır: başvurma harcı, vekalet harcı, peşin harç, gider avansı ve vekalet puludur. Bunların yanı sıra hakim tarafından talep edilmesi halinde bilirkişi incelemesi, pedagog incelemesi gibi ilave masraflar da gündeme gelebilir. Söz konusu gider kalemlerinin ücret karşılıkları ise şöyledir:

Başvuru harcı 427,60 TL,
Vekalet harcı 60,80 TL,
Peşin harç 427,60 TL,
Gider avansı 1.120,00 TL,
Vekalet pulu 96,00 TL.

Anlaşmalı Boşanma ile Çekişmeli Boşanma Arasındaki Farklar Nelerdir?

Anlaşmalı boşanma ile çekişmeli boşanma arasındaki temel farklar şunlardır:

Anlaşmalı Boşanma Davası	Çekişmeli Boşanma Davası
Taraflar uzlaşmıştır ve kusur araştırması gibi bir tatbikat söz konusu değildir.	Boşanmaya esas teşkil eden vakalar çerçevesinde tarafların kusur durumu araştırılır.
Protokolde herhangi bir sorun yoksa genellikle tek celsede ve kısa sürede tamamlanır.	Anlaşmalı boşanmaya kıyasla çok daha uzun sürer.
Hakim, gerek boşanma hususunda gerekse boşanmanın sonuçlarına ilişkin karar verir. Bir diğer ifadeyle hakim, tarafların boşanma istemlerini kabul ya da reddedeceği gibi nafaka, velayet, tazminat, çocukla kurulacak kişisel ilişki gibi boşanmanın sonuçlarına ilişkin de hüküm tesis eder.	Hakim, tarafların özgür iradeleri ile boşanmak isteyip istemediklerine ve protokol düzenlemelerine rıza gösterip göstermediklerine dikkat eder. Hakim, nafaka ve tazminat gibi hususlara – gerekli görmediği hallerde – müdahale etmez ve kararını protokol maddeleri üzerine verir.
Tanık, keşif, bilirkişi incelemesi gibi deliller ileri sürülmez.	Hukuka uygun her türlü delil ileri sürülebilir.
Evlilik birliğinin en az bir yıldır devam ediyor olması gerekir.	Evlilik süresine ilişkin sınırlayıcı şart yoktur.
Taraflar duruşmada hazır bulunmalıdır.	Tarafların duruşmada hazır bulunması gerekmez.

Eşlerden Biri Boşanmak İsterken Diğeri İstemezse Ne Olur?

Boşanmak için mutlaka her iki tarafın da ayrılma kararı vermiş olması gerekmez. Taraflardan biri boşanmak isterken diğeri boşanmaktan kaçınabilir. Bu durumda, boşanma isteyen taraf, dava açmak için mutlaka karşı tarafın da boşanma iradesi göstermesini beklemek durumunda değildir. Bir dava dilekçesi hazırlamak suretiyle aile mahkemesinde çekişmeli boşanma davası açabilir.

Boşanma Davasında Kadının Hakları Nelerdir?

Boşanma davasında kadınların başlıca hakları şunlardır:

Çocuğun tedbiren velayetini isteme,
Çocuk ile kişisel ilişki kurma,
Tedbir nafakası isteminde bulunma,
Ayrı yaşama,
Ortak konutun özgülenmesini talep etme,
Velayet,
Yoksulluk nafakası,
Maddi tazminat,
Çocuğun teslim edilmesini isteme,
Çocuk adına tedbir nafakası isteme,
Mal rejiminden doğan alacaklarını talep etme,
Aile konutu şerhi konulmasını isteme,
İştirak nafakası,
Manevi tazminat,
Ziynet eşyası alacağı,
6284 sayılı Kanun gereğince koruyucu tedbirlerin uygulanmasını isteme,
Ücretsiz avukat isteme,
Kendi eşyalarını talep etme.

Boşanmada Erkeğin Hakları Nelerdir?

Boşanma davasında erkeklerin başlıca hakları şunlardır:

Çocuğun tedbiren velayetini isteme,
Çocukla kişisel ilişki kurma,
Çocuk için tedbir nafakası,
Ayrı yaşama,
Ortak konutun özgülenmesini isteme,
Velayet,
Maddi tazminat,
Manevi tazminat,
Çocuğun teslim edilmesini isteme,
İştirak nafakası,
6284 Kanun’dan doğan koruyucu tedbirlerin uygulanmasını isteme,
Ücretsiz avukat isteme,
Kendi eşyalarını isteme,
Yoksulluk nafakası,
Mal rejiminden doğan alacaklar,
Aile konutu şerhi konulmasını talep etme.

Boşanma Davasında Hakim, Taraflara Neler Sorar?

Hakimin taraflara soracağı sorular sınırlı ve belirli olmayıp somut dosyaya göre farklılıklar arz eder. Öncelikle anlaşmalı boşanma davasını inceleyelim. Bu davada hakim, öncelikle anlaşmalı boşanma protokolünde kararlaştırılan maddelerin, tarafların hür iradelerince kabul edilip edilmediğini anlamak ve kanaat etmek için çeşitli sorular yöneltir.

Çekişmeli boşanma davalarında ise öncelikle tarafların uyuşmazlık konularına, iddia ve taleplerine ilişkin sorular soran hakim, bu çerçevede dosya hakkında adil bir kanaate varmaya çalışır. Ayrıca hakim, hakkaniyete ve adalete uygun karar vermek amacıyla tanıkları dinler ve gerek görmesi halinde keşif, bilirkişi incelemesi vs. mercilere başvurabilir.

Boşanmada Çocuğun Velayeti Kime Verilir?

Velayete, birçok kriter gözletilerek karar verilir. Bu kriterlerin tamamını zikretmemiz mümkün değil fakat en önemlisini ifade etmemiz gerekir. Velayet kararı verilirken dikkate alınan en önemli kriter, çocuğun yüksek yararıdır. Bu nedenle, çocuğun velayetinin anne ya da babadan hangisine verileceğine, çocuğun yüksek yararı merkeze alınarak karar verilir.

Boşanma Kararından Sonra Kimliğimi Ne Zaman Değiştirebilirim?

Eşlerin boşanmalarına ilişkin verilen kararın kesinleşmesini takiben kararın kesinleşme şerhi hazırlanır. Bu şerhi hazırlamakla görevli merci, ilgili mahkemedir. Mahkemece hazırlanan, yazı işleri müdürü ve hakim tarafından imza altına alınan bu şerh nüfus müdürlüğüne gönderilir. Kararı ve kesinleşme şerhini alan nüfus müdür, ilgili kişilerin nüfus kayıtlarında belirtilen değişiklikleri yapar.

Ana Sayfa